ΑΓΝΟΙΑ ΚΑΙ ΠΛΑΝΗ.

Ἄγνοια καὶ Πλάνη

(Διδασκαλία ἀπὸ τὴν Φιλοκαλία)

Ἡ ἄγνοια εἶναι ἡ ἀρχηγικοτάτη τῶν παθῶν. Στὴν πνευματικὴ ζωὴ ἡ ἄγνοια εἶναι μία γενικότερη πνευματικὴ κατάσταση καὶ ἀποτελεῖ ἔκφραση τοῦ χοϊκοῦ φρονήματος τοῦ ἀνθρώπου, τῶν γήινων σκέψεων, τῶν γήινων ἐπιθυμιῶν του καὶ ἐπιδιώξεών του. Ἑπομένως ἡ ἄγνοια εἶναι μία βαρεία ἀσθένεια τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς καὶ εἰδικὰ τοῦ νοῦ. Ἀκαθαρσία νοὸς χαρακτηρίζεται ἀπὸ τοὺς Πατέρες.

Αἴτια τῆς ἀγνοίας.

Ἡ ἄγνοια εὐθύνεται καὶ γιὰ τὴν πλάνη καὶ γιὰ τὴν αἵρεση.

Ἡ ἄγνοια γεννᾶ τὴν οἴηση καὶ αὐτὴ τὴν πλάνη. Μποροῦμε νὰ ποῦμε ὅτι ἡ ἄγνοια ἰσοδυναμεῖ μὲ τὴν πλάνη. Τὴν ἄγνοια ἐκμεταλλεύεται ὁ πλανῶν τὴν οἰκουμένην διάβολος. Ὁ διάβολος εἶναι εἰσηγητὴς καὶ συνεργὸς ὄχι μόνο στὴν δημιουργία τῆς ἄγνοιας, ἀλλὰ καὶ τῆς πλάνης μὲ ὁποιαδήποτε μορφὴ καὶ ἂν ἐμφανίζεται αὐτὴ στὸ χῶρο τῆς πνευματικῆς ζωῆς.

Ἡ μεγάλη ἀντίπαλός της ἀλήθειας, αὐτὴ ποὺ τραβᾶ σήμερα τοὺς ἀνθρώπους στὴν ἀπώλεια, εἶναι ἡ πλάνη. Ἐξαιτίας τῆς κυριάρχησε στὶς ψυχὲς τῶν ράθυμων ἡ σκοτεινὴ ἄγνοια καὶ τοὺς ἀποξένωσε ἀπὸ τὸν Θεό. Αὐτοὶ δὲν ἀναγνωρίζουν ὡς Θεὸ τὸν Χριστό, ὁ ὅποιος μας ἀναγέννησε καὶ μᾶς φώτισε, ἢ Τὸν πιστεύουν καὶ Τὸν ἀναγνωρίζουν ἁπλῶς καὶ μόνο στὰ λόγια καὶ ὄχι στὴν πράξη. Πιστεύουν ὅτι μόνο στοὺς παλιοὺς φανερωνόταν ὁ Θεός, ὄχι ὅμως καὶ σὲ ἐμᾶς. Νομίζουν πὼς οἱ μαρτυρίες τῆς Γραφῆς περὶ Θεοῦ δὲν ἀφοροῦν αὐτούς, ἀλλ' ἄλλους ἡ ἐκείνους ποὺ τὶς ἔγραψαν καὶ βλασφημοῦν τὴν περὶ Θεοῦ διδασκαλία, ἀφοῦ ἀπαρνοῦνται τὴν ἀληθινὴ καὶ μὲ ἐπίγνωση εὐσέβεια. Τὶς Γραφὲς τὶς διαβάζουν σωματικὰ μόνο, γιὰ νὰ μὴ πῶ Ἰουδαϊκά, καὶ ἀπαρνοῦνται τὴν δυνατότητα τῆς ἐδῶ ἀναστάσεως τοῦ ἀνθρώπου μέσω τῆς ψυχῆς, ἐπιθυμώντας νὰ κατοικοῦν στὸν τάφο τῆς ἀγνωσίας. Στὴν πλάνη λοιπὸν ὑπάρχουν τὰ τρία αὐτὰ πάθη: ἀπιστία, πονηρὶα καὶ ραθυμία. Αὐτὰ γεννοῦν καὶ ὑποστηρίζουν τὸ ἕνα τὸ ἄλλο. Ἡ ἀπιστία δηλαδὴ εἶναι δάσκαλος τῆς πονηρῖας, ἡ πονηρὶα εἶναι σύντροφός της ραθυμίας, τῆς ὁποίας σύμβολο εἶναι ἡ ὀκνηρία. Ἡ ἀντιστρόφως ἡ ραθυμία γεννᾶ τὴν πονηρία, ὅπως εἶπε ὁ Κύριος: Πονηρὲ δοῦλε καὶ ὀκνηρέ. Ἡ πονηρὶα εἶναι μητέρα τῆς ἀπιστίας. Γιατί κάθε πονηρὸς εἶναι ἄπιστος, καὶ ὅποιος δὲν πιστεύει, δὲν ἔχει φόβο Θεοῦ. Ἀπὸ τὴν ἀπιστία τώρα, γεννιέται ἡ ραθυμία, ἡ μητέρα τῆς καταφρονήσεως, ἀπὸ τὴν ὁποία ἀμελεῖται κάθε καλὸ καὶ διαπράττεται κάθε κακό.

*****

Θεραπεία.

Τὴν ἄγνοια, πολέμησέ την μὲ τὴν φωτισμένη γνώση, μὲ τὴν ὁποία ἡ ψυχὴ ξαναξυπνάει καὶ διώχνει ἀπὸ πάνω τῆς τὸ σκοτάδι τῆς ἄγνοιας.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ἀκολουθώντας τὴ γνήσια ὀρθόδοξη παράδοση, θεωρεῖ ἀπαραίτητη τὴν παρουσία τοῦ Γέροντα, τοῦ Πνευματικοῦ, ποὺ θὰ ὁδηγήσει τὸν ἄλλον στὸν ἀσφαλῆ δρόμο τῆς σωτηρίας, Εἰ τις θέλει ἁπαλλαγῆναι τούτου, μὴ πιστευέτω τῷ ἐδίῳ λογισμῶ, ἀλλ' ἐρωτάτω γέροντα....

Ἡ ἄρσις τῆς ἄγνοιας εἶναι χάρισμα τοῦ Θεοῦ. Δίνεται σὲ ὅσους ἀγωνίζονται καὶ προσπαθοῦν. Ὁ Θεὸς βλέποντας τὴν προσπάθεια ποὺ καταβάλλει ὁ ἄνθρωπος, τοῦ ἀφαιρεῖ τὸ σύννεφο ποὺ καλύπτει τὸ νοῦ του καὶ δὲν μπορεῖ νὰ βλέπει καθαρά, τοῦ ἀφαιρεῖ δηλαδὴ τὴν ἄγνοια καὶ τοῦ χαρίζει τὴ γνώση τοῦ ἑαυτοῦ του, τὴν γνώση τῶν μυστηρίων καὶ τῆς ἀληθείας του.