ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΑΠΟΤΙΜΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΒΙΟΥ ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΟΥ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΟΥ

Ἡ προσπάθεια ἀποτιμήσεως τοῦ βίου καί τοῦ ἔργου τοῦ Εὐγενίου τοῦ Αἰτωλοῦ ἐπικυρώνει τό γεγονός ὅτι ὁ φιλελεύθερος ἑλληνικός στοχασμός καί τό θεῖον καί δυναμικόν στοιχεῖον τῆς ἐξ ἀποκαλύψεως ὀρθοδόξου πίστεως συνθέτουν ἑνότητα ἁρμονικήν, ἡ ὁποία ὡς ἰδέα καθοδηγητική ἀποκτά κύρος διαχρονικόν καί παγκόσμιον, ἀποβαίνει δύναμις σωτηριώδης καί ἀνακαινιστική. Αὐτή ὑπῆρξεν ἡ κιβωτός τῆς διασώσεως τοῦ Γένους μας εἰς καιρούς χαλεπούς καί ἡ γενεσιουργός αἰτία τοῦ συνεχοῦς θαυματός του, ἡ δόξα καί ὁ στέφανος τῶν καλλινίκων ἀγώνων του. Συνεπῶς ὁ ὅσιος Εὐγένιος ὁ Αἰτωλός, ὡς ἐκφραστής τῆς πνευματικῆς παραδόσεως τοῦ Γένους καί ἐνσαρκωτής τοῦ πνεύματος καί βιώματος τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀποβαίνει καί τῶν συγχρόνων καιρῶν πνευματικός ὁδηγός καί τῶν σημερινῶν Ἑλλήνων εὐεργέτης. Ἡ παρέλευσις τριῶν συναπτῶν αἰώνων, ἀφ’ ὅτου τό σεπτόν του σκήνωμα κατετέθη ἐν τάφω, ἡ ψυχή του παρέστη ἐνώπιόν τοῦ Κριτοῦ καί τό ἔργον του παρεδόθη εἰς τήν δοκιμασίαν τοῦ χρόνου, ἀποτελεῖ τήν ἐγκυροτέραν πιστοποίησιν τούτου. Ὁ Εὐγένιος ὁ Αἰτωλός, ἀντλῶν ἀπό τά κατάλοιπα τῶν γενεῶν τοῦ παρελθόντος τάς ἀθανάτους τῆς ζωῆς ἀληθείας, ἐνεσάρκωσεν εἰς τούς κρίσιμους καιρούς του τό ὀρθόδοξον πνεῦμα καί φρόνημα καί ἐξεπροσώπησε τήν γνησίαν φωνήν τοῦ ἔθνους του. Μέ ἀδιάλειπτον πνευματικόν ἀγώνα, σύντονον προσπάθειαν καί συνεπῆ πορείαν πρός τάς ρίζας τῆς ἐθνότητος καί τάς ἀστείρευτους πηγάς τῆς πίστεως μετεμόρφωσε τά ἄγρια βουνά «τῶν κακοβίωτων Ἄγραφων», τά ὁποία – κατά τήν ἐκφρασίν του- «καί αὖται αἵ αἶγες μισούσι διά τήν τραχύτητά των», εἰς πανελληνίου ἀκτινοβολίας πνευματικόν κέντρον, τό ὁποῖον διά τῆς συνεχοῦς προσφορᾶς τοῦ μέχρι τῶν χρόνων τῆς ἐθνεγερσίας ἀποτελεσματικως συνέβαλεν εἰς τήν ἐθνικήν αὐτογνωσίαν.