Μετά την κατάληψη της Αθήνας από
τους Τούρκους και την κατάλυση της Φραγκοκρατίας (1456), εγκατέλειψε την
πόλη και ο Λατίνος επίσκοπος και εγκαταστάθηκαν οριστικά πλέον οι
ορθόδοξοι μητροπολίτες, με πρώτο τον Ισίδωρο.
Άποψη της Αθήνας κατά την ΤουρκοκρατίαΟ
εκάστοτε μητροπολίτης, σύμφωνα με όσα ίσχυαν στην Οθωμανική
Αυτοκρατορία, απέκτησε και πολιτική δύναμη, αφού έγινε πρόεδρος του
κοινοτικού συμβουλίου της πόλης. τότε έλαβε και τον τίτλο «Μητροπολίτης
Αθηνών και Λιβαδειάς, υπέρτιμος και έξαρχος πάσης Ελλάδος», ενώ τον 18ο
αι. ονομάστηκε «Μητροπολίτης Αθηνών και έξαρχος πάσης Ελλάδος και των
Κυκλάδων νήσων και τον τόπον επέχων του Καισαρείας». Την ίδια εποχή
υπάγονταν στη μητρόπολη Αθηνών οι επισκοπές Διαυλείας, Ταλαντίου,
Άνδρου, Σκύρου, Σόλωνος (Σαλώνων, Αμφίσσης) και Μενδενίτζης (στη
Λοκρίδα). Αργότερα, τέλη του 18ου αι., η επισκοπή Άνδρου απεσπάσθη από
τη Μητρόπολη Αθηνών και με τη Σύρο απετέλεσε ιδιαίτερη μητρόπολη.
Το παζάρι της Αθήνας στις αρχές του 1800 (Πίνακας του Edward Dodwell)Από
τους σημαντικούς μητροπολίτες της πόλης αυτή την περίοδο, σημειώνουμε
τον Νικάνορα, άνδρα πνευματικό και δημοφιλή, που το 1577 χειροτόνησε
αρχιεπίσκοπο Αιγίνης τον άγιο Διονύσιο τον εκ Ζακύνθου, τον Δανιήλ
(1636-1655), τον Άνθιμο Γ' (1655-1676), αγαθό, ικανό και λόγιο αρχιερέα,
τον Μελέτιο Β' (1703-1713), «τιμιώτατον, σοφώτατον και ευγενή κατά τε
την ψυχήν και το σώμα», σύμφωνα με Πατριαρχικό έγγραφο, και συγγραφέα
θεολογικών και ιστορικών έργων, ανάμεσα στα οποία και της Γεωγραφίας,
τον Ζαχαρία (1734-1740), για τον οποίο έχει γραφεί πώς στην εποχή του
δεν υπήρχε «καλύτερος και περισσότερο φιλόθεος», τον Άνθιμο τον Δ'
(1741-1763), που εργάστηκε σκληρά για την ελάφρυνση του τυραννικού ζυγού
του ποιμνίου του και ενίσχυσε την παιδεία, και τους Βαρθολομαίο
(1764-1780 με διακοπές) και Βενέδικτο (1781-1785 και 1787-1796), που
εργάστηκαν με πολλούς κινδύνους για την απομάκρυνση του διαβόητου
βοεβόδα της πόλης Χατζή Αλή Χασεκή.
Ο Παρθενώνας ως τζαμί κατά την ΤουρκοκρατίαΕπειδή
η εκκλησία της Παναγίας της Αθηνιώτισσας (Παρθενών) είχε μετατραπεί σε
τζαμί, καθεδρικός ναός ήταν ο Άγιος Παντελεήμων, που ήταν ο μεγαλύτερος
της πόλης και βρισκόταν στη σημερινή πλατεία Δημοπρατηρίου, στη συμβολή
των οδών Μητροπόλεως και Αιόλου. Στα μέσα του 17ου αι. στην Αθήνα
υπήρχαν 52 ενοριακές εκκλησίες (επί συνόλου περίπου 150 σε όλη τη
μητρόπολη) και γύρω στα 150 παρεκκλήσια. Ο μεγάλος αυτός αριθμός των
παρεκκλησίων, που κατά κανόνα ήταν κτητορικά (ιδιωτικά), οφείλεται τόσο
στην ευσέβεια των ιδιοκτητών τους, όσο και στο γεγονός ότι οι
ευπορότεροι Αθηναίοι έχτιζαν μικρές ιδιόκτητες εκκλησίες, για να
εκκλησιάζονται σ' αυτές με τις κόρες τους, που, αν κυκλοφορούσαν στους
δρόμους τους πρώτους αιώνες της σκλαβιάς, κινδύνευαν να τις αρπάξουν οι
Τούρκοι.
Άποψη της Ακρόπολης κατά την Τουρκοκρατία (Πίνακας Edward Dodwell)Την
ευσέβεια των Αθηναίων επιμαρτυρούν και οι συχνές
επισκέψεις-προσκυνήματα στους Αγίους Τόπους. Γράφει χαρακτηριστικά ο
ιστορικός των Αθηνών Δημ. Γρ. Καμπούρογλους: «Αμφιβάλλομεν αν υπάρχη
άλλη πόλις της κυρίως Ελλάδος, αριθμούσα τοσούτον αριθμόν "χατζήδων",
όσον αι Αθήναι. Ουδ' οι κίνδυνοι του ταξειδίου, ουδ' η έλλειψις
ασφαλείας, ουδ' αι υπέρογκοι δαπάναι ίσχυον, όπως παρακωλύσωσι τους
Αθηναίους του να μεταβαίνωσι κατ' έτος εις τον Άγιον Τάφον και
επιστρέφοντες κομισταί των ιδίων αυτών σαβάνων να προσκολλώσιν εις τα
επώνυμά των το τιμητικόν και αναπόσπαστον εφεξής του "χατζή" τίτλον,
θεωρούμενοι ούτως ως όντα μετέχοντα θεότητος. Η μετά του Αγίου Τάφου
επικοινωνία επηύξησε κυρίως εξ ότου οι Αθηναίοι ηυτύχησαν να ίδωσι
συμπολίτας αυτών ανυψούμενους εις τον πατριαρχικόν των Ιεροσολύμων
θρόνον».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου