ΠΟΙΑΙ ΕΙΣΙΝ ΑΙ ΕΠΙΣΗΜΟΤΕΡΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑΙ ΚΑΤΑ...

Ποῖαί εἰσιν αἱ ἐπισημότεραι Ἐκκλησίαι κατὰ τοὺς νεωτέρους χρόνους αἱ ἀποκλίνασαι τοῦ ὀρθοδόξου πνεύματος τῆς μιᾶς ἁγίας καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας;

[Ἁγίου Νεκταρίου]

α') Ἡ Δυτικὴ Ἐκκλησία, ἥτις περὶ ἄλλα τε πολλὰ ἐκαινοτόμησε καὶ περὶ τὸ δόγμα τῆς τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἐκπορεύσεως, καὶ

β') Ἡ κατὰ τὴν στ' ἑκατονταετηρίδα μ.Χ. ἀναφανεῖσα Ἐκκλησία τῶν διαμαρτυρομένων ἡ ἀποσχισθεῖσα ἀπὸ τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας καὶ διακρινομένη ὑπὸ διάφορα ὀνόματα.

Εἰς τοὺς Λουθηρανοὺς ὑπὸ τοῦ Λουθήρου Μαρτίνου Γερμανοῦ μοναχοῦ ἐξ Εἰσλεβένης τῆς Πρωσσίας (1483-1546), οἵτινες λέγονται καὶ Εὐαγγελικοί.

Εἰς τοὺς Καλβινιστὰς ἀπὸ τοῦ Ἰωάννου Καλβίνου ἐκ Νοβιονῶ τῆς Γαλλίας (1509-1561), οἵτινες λέγονται καὶ ἀναμορφωταί.

Ἀμφότεραι δέχονται ὡς μόνην πηγὴν τοῦ Χριστιανισμοῦ τὴν Ἁγίαν Γραφὴν καὶ ἀπορρίπτουσιν τὴν ἱερὰν Ἀποστολικὴν Παράδοσιν.

Ὁ Λουθηρανισμὸς ἐξηπλώθη εἰς τὰ βορειότερα τῆς Γερμανίας καὶ τὰς σκανδιναυϊκάς ἐπικρατείας, ὁ δὲ Καλβινισμὸς μετεδόθη εἰς τινας ἐπαρχίας τῆς Γαλλίας, εἰς τὰς Κάτω Χώρας, καὶ εἰς τὴν Σκωτίαν. Ἐνταῦθα ἐτροποποιήθη οὕτως, ὥστε παρήχθη ἰδία τις Ἐκκλησία ἡ τῶν Σκωτιανῶν ἢ Πρεσβυτεριανῶν, τῶν καὶ καθαριστῶν· καὶ

Εἰς Ἀγγλικανοὺς ἢ Ἐπισκοπιανούς.

Οὗτοί εἰσι διαμαρτυρόμενοι τῆς Ἀγγλικῆς Ἐκκλησίας ἀπορρίψαντες ἐντελῶς τὴν Παράδοσιν τῆς Ἐκκλησίας καὶ τηρήσαντες τὴν Ἱερωσύνην μετὰ τῶν τριῶν αὐτῆς βαθμῶν καὶ τὴν ἐκκλησιαστικὴν ἱεραρχίαν, ἐν μέρει δὲ καὶ τὴν ἀρχαίαν λειτουργικὴν τάξιν περὶ τὴν τέλεσιν τῆς θείας εὐχαριστίας.