ΙΕΡΑΙΣ ΜΟΝΑΙΣ ΤΗΣ ΣΚΟΠΕΛΟΥ

Τα μοναστηρια της Σκοπελου

Κοντα   στη  Χωρα της Σκοπελου υπαρχουν 15 μοναστηρια και πανω από  40 σε ολο  το νησι.

Τα μοναστήρια είναι στενά συνδεδεμένα με την ιστορία και την παράδοση της Σκοπέλου. Ως μοναστήρι χαρακτηρίζεται το σύνολο των οικημάτων μέσα στο οποίο διαβιούν μοναχοί, μοναχές ή γενικότερα τα μέλη μιας θρησκευτικής κοινότητας. Οι μονές απαρτίζονται συνήθως από ένα κεντρικό ναό (το λεγόμενο Καθολικό), παρεκκλήσια, τα κελιά των μοναχών, ξενώνες, την τράπεζα (τραπεζαρία), το μαγειρείο, τη βιβλιοθήκη κ.ά. Λειτουργούν κοινοβιακά, επιβάλλουν δηλαδή κοινή λειτουργία, προσευχή, στέγη, σίτιση και εργασία στους μοναχούς. Εκτός αυτών όμως και τα ίδια τα μοναστήρια αποτελούν πολιτιστικά μνημεία μοναδικά, όχι μόνο για τη Σκόπελο και την Ορθοδοξία, αλλά για την Ελλάδα και ολόκληρο τον κόσμο.

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΥ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΣΚΟΠΕΛΟΥ

Φρουριακή εμφάνιση, που δεν είναι συνηθισμένη σε άλλα μοναστικά συγκροτήματα, έχει η περιώνυμη Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, κτισμένη σε δυσπρόσιτη πλευρά του φαραγγιού «των έναντι της πολίχνης της Σκοπέλου υψουμένων βουνών» (Π. Λαζαρίδης).

Μπαίνοντας από την είσοδο της βορειοδυτικής πλευράς, στον περίβολο αντικρίζει  ο επισκέπτης αριστερά το παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου, δεξιά το μαγειρείο, την τράπεζα, τα κελιά και το Καθολικό, στον τύπο των σταυροειδών εγγεγραμμένων τετρακιονίων, με τρούλους, αλλά χωρίς νάρθηκα.

Οι παραστάδες των θυρών του Καθολικού, νότια και δυτική, είναι μαρμάρινες με πλούσιο γλυπτό φυτικό διάκοσμο. Έχουν δε ομοιότητες με τα πλαίσια των θυρών του καθολικού της Μονής Τιμίου Προδρόμου (ανακαίνιση του το 1721) και της Ενοριακής Εκκλησίας της Παναγίας Φανερωμένης (του 1711). Οι τρεις Ναοί παρουσιάζουν κοινά στοιχεία στα θυρώματά τους με αυτά του Αγ. Κωνσταντίνου Παροικιάς της Πάρου, γεγονός που δικαιολογείται από το ότι ο ιερομόναχος Παχώμιος, κτίτορας της Φανερωμένης ήταν Παριανός, όπως πρόσφατα ευρεθείσα επιγραφή στην Ευαγγελίστρια μαρτυρεί: «Συνδρομητής Παχώμιος εκ Πάρου».

Εντυπωσιακά και αρίστης τέχνης είναι το Τέμπλο του Καθολικού, όπως και ο Δεσποτικός θρόνος, έργα του έτους 1777.

Αξιόλογες και οι σωζόμενες εικόνες, με πρώτη αυτή της Παναγίας της «Παμμακαρίστου» του 15-16^ου αιώνος, «επί θρόνου καθημένης με στέφανον αργυρούν, το δε βρέφος χρυσούν» (Κ. Δαπόντες), το πρώτο προσκύνημα και καταφύγιο των χριστιανών της νήσου σε κάθε ανάγκη και περίσταση.

Κτίτορας της Μονής υπήρξε ο πατέρας του Καισαρίου, Χατζη-Στεφανής Δαπόντε, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για τη θαυματουργική διάσωσή του από κάποιο κίνδυνο, το 1712.

Έχει αποθησαυρισμένα τίμια λείψανα των Αγίων Πελαγίας, Γεωργίου και άλλων ανωνύμων.

Χρέη Ηγουμενοσυμβουλίου εκτελεί, εις εφαρμογήν του Ν.Δ. 374/1947 «Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των εκκλησιαστικών νόμων 326/1945 και 1144/1946 και ρυθμίσεως τινών εκκλησιαστικών ζητημάτων» (ΦΕΚ Α. Φ. 163), ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμ. π. Αλέξιος Παπασταμούλος (μοναχή 1).

Τηλέφωνο: 24240.22394.

Ταχυδρομική Διεύθυνση: 370 03  Σκόπελος.

Ημέρα Πανηγύρεως: Ευαγγελισμού της Θεοτόκου (25/3).

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΟΥ ΡΗΓΙΝΟΥ

Η Μονή του Αγίου Ρηγίνου βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα από τη Σκόπελο, προς τα Νοτιοδυτικά. Κτίστηκε

το 1728 όπως αναγράφει και μια μαρμάρινη πλάκα, ύψους 0,34 και πλάτους 0,37 μέτρων που βρέθηκε παλαιότερα στην είσοδο της Μονής

Η πιο παλαιά Μονή είναι κτίσμα των Βυζαντινών χρόνων όπως αποδεικνύουν τα υπάρχοντα αρχιτεκτονικά μέλη του ναού. Το "καθολικόν" του ναού ήταν μια μονόκλιτη καμαροσκεπαστή βασιλική η οποία κατεδαφίστηκε για να κτιστεί ο μεγάλος σταυροειδής ναός.

Τα κελιά βρίσκονται στην Νοτιοδυτική γωνία και είναι πλέον ερειπωμένα. Στην δυτική πλευρά βρίσκεται ο τάφος του Επισκόπου της Σκοπέλου Ρηγίνου, ο οποίος μαρτύρησε το 362 μ.Χ. Είναι μία λίθινη σαρκοφάγος η οποία χρονολογείται τον 4 μ.Χ. αιώνα.

Πίσω από τον Ναό βρίσκονται τεμάχια κιόνων προερχόμενα απο αρχαίο ναό δωρικού ρυθμού. Κοντά στην Μονή υπάρχει κρήνη η οποία τροφοδοτεί με νερό την Μονή.

Στα κελιά της Μονής φυλάσσονται παλαιές εικόνες εκ του "καθολικού", αντιμνήσια και άλλα αρχαία κειμήλια.

Η Μονή του Αγίου Ρηγίνου ανήκει σήμερα στον Δήμο Σκοπέλου.

Ημέρα Πανηγύρεως: 25 Φεβρουαρίου.

 

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΟΣ

Καθώς παίρνετε την παραλιακή οδό που οδηγεί σε μοναστήρια με μνημειακή αξία, αρχικά θα συναντήσετε την ιερά μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.

Το μοναστήρι του Σωτήρος, όπως αποκαλείται στη Σκόπελο, κτίσθηκε στο τέλος του 15ου με αρχές του

16ου αιώνα.

Το 1636 ορίζεται ως σταυροπηγιακή μονή με Πατριαρχικό Σιγίλιο ενώ το 1770 δωρίζεται από τους κτήτορες του, την οικογένεια Ευαγγελινών, στον Παπα-Παϊσιο τον καυσοκαλυβίτη.

Το μοναστήρι είναι μετόχι της αγιορείτικης Μονής Ξενοφώντος.

Με την μέριμνα και ευλογία του ηγουμένου Αλεξίου, ανοίγει την πόρτα του σε κάθε φιλόθεο επισκέπτη του νησιού, από τον Απρίλιο μέχρι τα τέλη Νοεμβρίου, καθώς διακονείται με τη φιλόξενη παρουσία του οικονόμου της μονής Ξενοφώντος, πατρός Διονυσίου.

Η αρχαιολογική έρευνα αν και δεν εντόπισε την κτητορική επιγραφή, εν τούτοις θεωρεί το μοναστήρι από τα αρχαιότερα του νησιού.

Χαρακτηριστικό στοιχείο της μονής είναι το καθολικό (ναός) καθώς αντιγράφει την αγιορείτικη αρχιτεκτονική, σημάδι της επιρροής του Άθωνα τα παλαιότερα χρόνια στο νησί της Σκοπέλου.

Στο εσωτερικό υπάρχει το αξιόλογο παλαιό τέμπλο έργο του 16ου αιώνα, με φυτικό διάκοσμο χωρίς επιχρύσωση ή χρωματισμούς.

Οι εικόνες είναι κι αυτές της ίδιας περιόδου και κάποιες από αυτές είναι έργα του περίφημου βυζαντινού αγιογράφου, Αγοραστού.

Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά το 1821, στη μονή κατέφυγαν αγιορείτες πατέρες μεταφέροντας κειμήλια και ιερά λείψανα για προστασία από τον Τούρκο κατακτητή.

Κατά την επίσκεψή σας στο μοναστήρι, θα παρατηρήσετε ότι αποτελείται από δύο πτέρυγες με το αρχονταρίκι, τον ξενώνα, το μαγειρείο και τα κελιά των μοναχών.

Στην βόρεια πτέρυγα βρίσκονται σε πυργοειδές οικοδόμημα, τα παρεκκλήσια του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου και των Παμμεγίστων Ταξιαρχών.

Στην ανατολική πλευρά ορθώνεται ο πύργος της μονής, ο οποίος χρησιμοποιούταν σαν παρατηρητήριο και προφύλασσε τους μοναχούς σε καιρούς επιδρομών από τους πειρατές.

Σε ημέρες εορτών αλλά και κάθε Κυριακή τελείται Θεία Λειτουργία (σε άλλη μονή του νησιού δεν τελείται Θ. Λειτουργία), ενώ την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου ψάλλεται ο Παρακλητικός Κανόνας προς τιμήν της Θεοτόκου.

Στις 6 Αυγούστου η Μονή πανηγυρίζει με μεγαλοπρέπεια το βιβλικό γεγονός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος.

Την παραμονή 5 Αυγούστου ψάλλεται Μέγας Εσπερινός με αρτοκλασία, "αγρυπνιά" όπως αναφέρουν οι Σκοπελίτες με το παραδοσιακό κέρασμα στο τέλος.

Ανήμερα της εορτής διαβάζεται η ευχή για την ευλογία των σταφυλιών, και μοιράζονται σταφύλια στους προσκυνητές.

Μπορείτε να επισκεφθείτε τον χώρο της μονής με τα αναμνηστικά αγιορείτικα χειροτεχνήματα και την έκθεση βιβλίου.

Στο δρόμο που οδηγεί έξω από την πόλη στη νοτιοδυτική πλευρά της, σε απόσταση 10 λεπτών, θα συναντήσετε και το ναϊδριο του Αγίου Ιωάννου του βαπτιστή "στον κάμπο" όπως λέγεται από τους ντόπιους.

Ο μικρός αυτός ναός, είναι μετόχι της μονής, και πανηγυρίζει στις 29 Αυγούστου.

Εάν βρεθείτε εκεί την παραμονή, 28 Αυγούστου, θα απολαύσετε την εσπερινή, κατανυκτική ακολουθία, και τα παραδοσιακά κεράσματα των Σκοπελιτών.

Τηλέφωνο επικοινωνίας : 24240 22560

 ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΙΜΙΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ ΣΚΟΠΕΛΟΥ

Στην κορυφή του βουνού με την ονομασία Παλούκι, βορειοανατολικά της χώρας Σκοπέλου, βρίσκεται η Μονή του Τιμίου Προδρόμου, ιδρυμένη στα 1612 από τον ιερομόναχο και πρώτο ηγούμενό της Συμεών.

Μετά από γραπτό αίτημά του, επέτυχε την ανάδειξη του σε «Σταυροπήγιον Πατριαρχικόν», με την έκδοση σιγιλλίου γράμματος του Οικουμενικού Πατριάρχου Τιμοθέου Β΄(1619).

Ο διάδοχός του ιερομόναχος Φιλάρετος, ίδρυσε και τη Μονή της Αγίας Βαρβάρας, σε απόσταση 300 μέτρων, για να μονάσει σ' αυτήν -κατά την παράδοση- η αδελφή του.

Ο Φιλάρετος ακόμη, ανακαίνισε την Μονή το 1721, όπως μαρτυρεί σχετική επιγραφή στο υπέρθυρο του Καθολικού. Ο Ναός αυτός, ανήκει στο σταυροειδή εγγεγραμμένο τετρακιόνιο τύπο, με τη διαφορά ότι στα πλάγια έχει δύο χορούς, όπως και οι Αγιορειτικοί. Δεν είναι ανάλογη προς την εσωτερική διάταξη του Ναού η σκεπή, εξαιτίας των κατά καιρούς ανακαινήσεων. Το τέμπλο δεν είναι το αρχικό, από το οποίο μόνο κάποια τμήματα σώζονται. Είναι επιχρυσωμένο και σε κάποια σημεία φέρει βαφή, προς τονισμό του φυτικού κυρίως διακόσμου. Οι Εικόνες του είναι θαυμάσιας τέχνης και ανάγονται στους 16^ο - 18^ο αιώνες. Ωραίες είναι και οι Εικόνες του εορτολογίου, όπως και αρκετές στους γύρω τοίχους. Το δάπεδο φέρει πήλινες σμαλτωμένες πλάκες. Τα κελιά ανακαινίστηκαν μετά τους σεισμούς του 1965. Στην παλαιά τράπεζα της Μονής, σώζεται και τοιχογραφία με το δεύτερο ηγούμενο της Μονής, τον Φιλάρετο.

Στην Μονή υπάρχουν τα παρεκκλήσια του Αγίου Γεώργιου, των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, των Αγίων Νεκταρίου και Ρηγίνου επισκόπου Σκοπέλου.. Έξω από την Μονή, των Αγίων Πάντων (κοιμητηριακός) και της Οσίας Πολυξένης.

Ημέρα πανηγύρεως: Γενέθλιο του Τιμίου Προδρόμου (24/6).

Χρέη Ηγουμενοσυμβουλίου εκτελεί, εις εφαρμογήν του Ν.Δ. 374/1947 «Περί τροποποιήσεως και συμπληρώσεως των εκκλησιαστικών νόμων 326/1945 και 1144/1946 και ρυθμίσεως τινών εκκλησιαστικών ζητημάτων» (ΦΕΚ Α. Φ. 163), ο Πανοσιολογιώτατος Αρχιμ. π. Αλέξιος Παπασταμούλος (μοναχές 2).

Τηλέφωνο: 24240.22395.

Ταχυδρομική Διεύθυνση: 370 03  Σκόπελος.

 

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΑΓΙΑΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ

Η Αγία Βαρβάρα φρουριακή ως προς την εμφάνιση βρίσκεται κοντά στην γυναικεία Μονή του Τιμίου Προδρόμου. Σε αντίθεση με την Μονή του Προδρόμου που κατοικείται από τις μοναχές η Αγία Βαρβάρα είναι ακατοίκητη.

Το καθολικό και οι πολύ ψηλοί τοίχοι του περιβόλου διατηρούνται στην αρχική τους μορφή ωστόσο τα κελιά είναι μεταγενέστερες κατασκευές.

Η ημερομηνία κατασκευής του Μοναστηριού δεν είναι γνωστή, ωστόσο μια μαρμάρινη πλάκα που βρέθηκε φέρει το έτος 1697 άλλα το πιθανότερο είναι αυτή η επιγραφή να αναφέρεται σε επισκευή του καθολικού και όχι στην οικοδόμηση του Ναού.

Η κάτοψη του καθολικού που είναι σε σχήμα Τ, οι βαριές αναλογίες που παρατηρούνται και ο διαχωρισμός των τριών μερών του Ναού της Μονής σύμφωνα με τους αρμόδιους αρχαιολόγους της 7ης εφορίας βυζαντινών αρχαιοτήτων μεταξύ των οποίων και η κ. Ασπασία Ντίνα, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο Ναός είναι πολύ παλαιότερος. Το σχέδιο της Μονής αποτελεί εξαίρεση σε σχέση με άλλους Ναούς της Σκοπέλου. Ανήκει στο σταυροειδή εγγεγραμμένο τύπο αλλά οι αναλογίες του τρούλου είναι βαριές.

Το ξυλόγλυπτο, επίχρυσο τέμπλο που κοσμεί την Μονή είναι πολύ παλαιότερα από την προαναφερθείσα χρονολογία που βρέθηκε στην μαρμάρινη πλάκα. Στη κορυφή του βρίσκεται ο Μέγας Σταυρός και κάτω από αυτόν σε παράλληλες σειρές η Μεγάλη Δέηση, κληματίδα, 21 εικονίδια των μεγάλων εορτών υπό τοξύλλια, κληματίδα με τους 12 προφήτες και την Θεοτόκο στη μέση και στο τέλος οι εικόνες του τέμπλου.

Ημέρα Πανηγύρεως: 4 Δεκεμβρίου και 2 & 10 Φεβρουαρίου

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΤΑΞΙΑΡΧΩΝ ΓΛΩΣΣΑΣ

Η Μονή του Αγίου Ταξιάρχη βρίσκεται στη Γλώσσα: Αποτελεί κτίσμα των χρόνων της Τουρκοκρατίας.

Στο προαύλιο της μονής διατηρούνται υπολείμματα παλαιοχριστιανικού ναού του 672 μ.Χ.  Έχει ταυτιστεί με την νεότερη ιστορία της Γλώσσας κι η ιστορία της Μονής των Ταξιαρχών, πού αφιερώθηκε ως Μετόχι στην 'Αθωνική Μονή του Ξηροποτάμου, αφού η οικονομική ζωή του χωριού επηρεάστηκε άμεσα από την αντίστοιχη οικονομική ευρωστία της Μονής, Φυσικά αυτά μέχρι τις αρχές του 20ου αι, οπότε με σύμφωνη γνώμη της Μονής τα κτήματα πωλήθηκαν σε ιδιώτες. Τα εκπαιδευτικά πράγματα στη Γλώσσα άρχισαν να αποδίδουν καρπούς με τη σύσταση σχολείων από τον τότε Εκτ. Επίτροπο, το 1828-29.

Ημέρα Πανηγύρεως: 8 Νοεμβρίου

Ι.Μ. Παναγιάς Λιβαδιώτισσας (Ζωοδόχου Πηγής) του 17^ου αι στα ανατολικά περίχωρα της Χώρας που εορτάζει-πανηγυρίζει πέντε μέρες μετά το Πάσχα.

Ι.Μ. Αγ. Ιωάννη των αρχών 18^ου αι στο Κοτρωνάκι (Στάφυλος) που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 24 Ιουνίου.

Ι.Μ. Τιμίου Σταυρού των τελών 17^ου αι στο Κοτρωνάκι, νοτίως της Χώρας που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 14 Σεπτέμβρη. Μικρή μονή (μονύδριο), μοναδικό δείγμα τρίκογχου ναού στο νησί.

Ι.Μ. Αγ. Ιωάννη του 16^ου – 17^ου αι στον Κάμπο στα νότια της Χώρας που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 29 Αυγούστου.

Ι.Μ. Αγ. Αρτεμίου του 17^ου αι στα νότια της Χώρας που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 20 Οκτωβρίου.

Ι.Μ. Αγ. Νικολάου στους Κήπους του 17^ου αι δίπλα στο Δημοτικό Σχολείο Πεπαρήθου Σκοπέλου (ιδιωτική) που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 6 Δεκεμβρίου.

Ι.Μ. Πάνω Παναϊτσας (Κοίμησης Θεοτόκου) του 18^ου αι στο ΒΑ τμήμα του νησιού (κοντά στη Δαπόντε) που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου.

Ι.Μ. Αγ. Τριάδας στο Παλούκι του 18^ου αι που εορτάζει-πανηγυρίζει του Αγίου Πνεύματος.

Ι.Μ. Αγ. Ταξιάρχη στο Βατό του 1761 που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 8 Νοέμβρη.

Ι.Μ. Αναλήψεως του Σωτήρος (ιδιωτική) στην Καρυά (περιοχή Ρεβίθι) που εορτάζει-πανηγυρίζει της Αναλήψεως.

Αγία Μονή (Κοιμήσεως Θεοτόκου) του 17^ου αι στη θέση Στεφάνι, μετόχι της Μεγίστης Λαύρας του Αγ. Όρους, που εορτάζει-πανηγυρίζει τον 15αύγουστο.

Ι.Μ. Αγ. Ευσταθίου (ιδιωτική) των αρχών του 17^ου αι στην Καρυά που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 20 Σεπτέμβρη και 5 Μάη (δυνατότητα θερινής φιλοξενίας σε γειτονικό οίκημα με κελιά)

Ι.Μ. Αγ. Γεωργίου στην Καρυά του 18^ου αι που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 23 Απριλίου.

Ι.Μ. Παναγιάς Ελιώτισσας (ξωκλήσι Ζωοδόχου Πηγής) του 18^ου αι στο Νέο Κλήμα Γλώσσας που εορτάζει-πανηγυρίζει πέντε μέρες μετά το Πάσχα.

Ι.Μ. Αγ. Αποστόλων (Πέτρου & Παύλου) του 18^ου αι στη Γλώσσα που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 29 Ιουνίου (ιδιωτική).

Ι.Μ. Αγ. Ιωάννη στο Καστρί του 18^ου αι στον απόκρημνο βράχο γνωστό ως Μετέωρο του Αιγαίου που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 29 Αυγούστου.

Ι.Μ. Αγ. Γεωργίου του α μισού του 18^ου αι, στο ομώνυμο ακατοίκητο νησάκι, που εορτάζει-πανηγυρίζει στις 23 Απριλίου.